Vleermuizen
Vanaf begin juni 2021 ben ik me gaan verdiepen in de verschillende soorten vleermuizen die in Nederland voorkomen.
Half juni 2021 heb ik de veldgids Vleermuizen van Europa en een batdetector aangeschaft, om me zo nog verder te verdiepen in deze bijzondere nachtdieren.
In mijn jaarlijkse vleermuisseizoen, wat loopt vanaf maart tot en met eind oktober, ga ik in de avonduren actief op zoek naar de verschillende soorten vleermuizen die er in Nederland voorkomen.
Soorten
Wereldwijd bestaan er ongeveer duizend soorten vleermuizen, waarvan er zeventien voorkomen in Nederland. Een opvallende inwoner van onze tuinen en huizen is de gewone dwergvleermuis (Pipistrellus Pipistrellus), de kleinste soort in ons land die zelfs in een luciferdoosje past. Deze vleermuis is vaak te vinden onder dakgoten en in andere beschutte plaatsen. De grootste vleermuis die in Nederland voorkomt is de Laatvlieger (Epteiscus Serotinus).
Echolokatie
Vleermuizen zijn niet blind, maar gebruiken om te 'zien' toch vaker hun oren dan hun ogen. Om zich te oriënteren zendt een vleermuis een signaal uit dat weerkaatst op voorwerpen in de omgeving. De weerkaatsing (echo) vangt de vleermuis op met zijn oren en daardoor kan hij de plaats (lokatie) en de vorm van die voorwerpen bepalen. We noemen deze manier van ‘kijken met je oren’ echolocatie. Aan het uiterlijk van vleermuizen kun je goed zien dat echolocatie voor hen erg belangrijk is. De vorm van de oren en snuit is vaak helemaal aangepast aan het uitzenden en ontvangen van geluidssignalen.
Om met behulp van van echo's een scherp beeld te vormen, maakt een vleermuis zeer hoge geluiden (ultrasone geluiden). De echolocatiegeluiden van vleermuizen bevinden zich, afhankelijk van de soort, op frequenties tussen 15 Khz tot 120 Khz. Mensen kunnen slechts geluiden tot 20 kHz horen, dus voor de meeste mensen zijn vleermuizen niet hoorbaar. Met behulp van een ultrasoonontvanger, een zogenaamde batdetector, zijn de geluiden van vleermuizen voor mensen hoorbaar te maken.
Hoorbaar en zichtbaar
Om het vleermuisgeluid (echolokatie) hoorbaar te maken voor het menselijk oor, maak ik gebruik van een vleermuis detector (magenta Bat 5). Een vleermuis detector vertaald het geluid van de vleermuizen naar een niveau dat wel hoorbaar is.
Vanaf half 2023 heb ik mijn apparatuur om vleermuizen te luisteren uitgebreid met de Pettersson D240x (batdetector) en een Echo Meter Touch Pro (ultrasone microfoon). Met het laatste apparaatje zijn er met een bijhorende app opnames te maken op mobiele apparaten.
Nacht van de Vleermuis
In het laatste weekend van Augustus (dat volledig in deze maand valt) vind jaarlijks de Nacht van de Vleermuis plaats. Tijdens dit evenement wil ik met een kleine groep mensen op pad om vleermuizen te zoeken en deze te laten horen.
Vastgestelde soorten
Ik heb inmiddels de volgende vleermuissoorten gehoord:
- Gewone Dwergvleermuis
- Ruige Dwergvleermuis
- Laatvlieger
- Watervleermuis (onzeker)